ड्युरोफ्लेक्स : कंपनी जी पदवी नव्हे तर कौशल्यांवर आधारित लोकांना ठेवते कामावर

कॉर्पोरेट जगत

सुवर्णक्षण 

१९.७.२०२३

सुमारे पाच दशकांपूर्वी स्थापन झालेल्या मॅन्युफॅक्चरिंग क्षेत्रातील ड्युरोफ्लेक्स हा गाद्या, सोफा, बेड आणि स्लीप अ‍ॅक्सेसरीजचा व्यवसाय करत आहे.

कॉर्पोरेट कार्यालयाचे मुख्यालय बेंगळुरू येथे असून, कंपनीचे होसूर आणि करियामंगलम (तामिळनाडू), इंदूर (मध्य प्रदेश), हैदराबाद (तेलंगणा) आणि पाला (केरळ) येथे सात उत्पादन सुविधा आहेत. कंपनीत ८५० कायमस्वरूपी कर्मचारी आणि १२०० पेक्षा जास्त प्रासंगिक किंवा कंत्राटी कर्मचारी आहेत जे कारखाने किंवा दुकानातून काम करतात.

रितू भारद्वाज मोईत्रा, मुख्य मानव संसाधन अधिकारी, ड्युरोफ्लेक्स, कंपनीच्या 'नो बार ऑन मिनिमम एज्युकेशन पॉलिसी' किंवा कौशल्य-आधारित नोकरी धोरण आणि अनोख्या स्लीप पॉड्स प्रोग्रामबद्दल सांगतात.

मोईत्रा म्हणतात, "आमच्या भरती प्रक्रियेत आम्ही शिक्षणाच्या गरजेपेक्षा नोकरीच्या भूमिकेच्या गरजेवर अधिक लक्ष केंद्रित करतो." किमान शैक्षणिक भरतीवर कोणतीही अडचण नसलेली दृष्टी आणि योजना याबाबत मोईत्रा म्हणतात, "मी शैक्षणिक पार्श्वभूमीचा नक्कीच आदर करेन. असे नाही की आपण त्यात पूर्णपणे सूट देऊ शकतो, परंतु अशा काही भूमिका आणि कार्ये नक्कीच आहेत ज्यात एखाद्या व्यक्तीच्या कौशल्याइतकी शैक्षणिक पात्रता फार मोठी भूमिका बजावत नाही."

ड्युरोफ्लेक्समध्ये 'किमान शैक्षणिक धोरणावर कोणताही अडथळा नाही' असे तीन मार्ग आहेत: ब्लू-कॉलर व्यावसायिकांची नियुक्ती, विभागांमध्ये अंतर्गत गतिशीलता आणि क्रॉस-फंक्शनल हस्तांतरण, आणि केस-टू-केस आधारावर संपूर्ण कौशल्य-आधारित नियुक्ती. संस्थेची सुरुवात झाल्यानंतर कंपनीने आपली नियुक्ती 'किमान शिक्षणावर नो बार' द्वारे सुरू केली.

मोईत्रा म्हणतात, "प्रारंभिक कल्पना समाजाला मदत करत होती आणि त्या सर्व लोकांना संधी प्रदान करत होती जे किमान किंवा मूलभूत शिक्षण देखील घेऊ शकत नाहीत, अगदी ५ वी किंवा ६ वी पर्यंत." तर, कारखान्यातील कामगार किंवा दुकानातील कामगारांना या पद्घतीने कामावर घेतले जात होते आणि अजूनही ठेवले जात आहे. निकष असा आहे की त्यांनी फक्त सक्षम शारीरिक, काम करण्यास इच्छुक आणि प्रशिक्षित असणे आवश्यक आहे.

सर्वसाधारणपणे, एखाद्या उमेदवाराला संबंधित अनुभव, आवश्यक कौशल्ये आणि योग्य वृत्ती असल्यास ते अंतर्गतरित्या दुसर्‍या संघात हस्तांतरित करू शकतात किंवा नोकरीच्या कार्यासाठी विशिष्ट किमान पात्रता नसतानाही त्यांना नव्याने नियुक्त केले जाते.

मोईत्रा म्हणतात, "आम्ही प्रथम कर्मचार्‍यांना मूलभूत किमान पात्रता आणि योग्य कौशल्ये यांच्या आधारावर आमच्या संघात घेतो. म्हणूनच, केवळ ब्ल्यू कॉलर व्यावसायिकांना नियुक्त करण्याच्या अनोख्या धोरणाद्वारे समाजाच्या उत्थानासाठी वर्षापूर्वी जे सुरू झाले होते, ते हळूहळू व्हाईट कॉलरच्या भूमिकेतही आणले जात आहे. मुद्दा आमच्या अंगभूत पूर्वाग्रहांवर मात करण्याचा आहे. ज्या व्यक्तीकडे कौशल्ये आहेत पण शिक्षण नाही त्यांच्याशी आम्ही कधीही भेदभाव करत नाही, परंतु दुसरीकडे जर त्या व्यक्तीकडे शिक्षण आहे पण कौशल्य नाही, तर तो अयोग्य समजला जातो," असेही मोईत्रा सांगतात.

ही भरती रणनीती संस्थेच्या सर्जनशील कार्यांमध्ये सामील झाली आहे. मोइत्रा यांना वाटते की, काही भूमिका आणि कार्ये जसे की, कायदेशीर, वित्त किंवा ऑपरेशन्समध्ये, विषयातील कौशल्य मिळविण्यासाठी काही प्रमाणात किमान पात्रता आवश्यक असू शकते. परंतु सर्जनशील कार्यांसाठी असे नाही.

त्या म्हणतात, "जर कौशल्य असेल आणि व्यक्तीकडे योग्य दृष्टीकोन असेल, परंतु केवळ शिक्षण घेऊ शकला नाही, किंवा ते न करण्याचा निर्णय घेतला, तर आम्ही भरतीसाठी चर्चा करण्यास तयार आहोत आणि आम्ही तरीही त्यांना संधी देऊ शकतो."

कौशल्यावर आधारित व्यावसायिक नियुक्त केले जातात

.   कंपनीने अलीकडेच एका डिजिटल आर्टिस्टची (ग्राफिक डिझायनर) नियुक्ती केली आहे जो २० वर्षांचाही नाही आणि तरीही त्याच्याकडे उत्तम कौशल्ये आहेत.

अलीकडे, पुरवठा शृंखला संघातील एक कर्मचारी ज्याची वित्त पार्श्वभूमी नाही तो कंपनीमध्ये वित्त भूमिकेकडे वळला आहे.

ड्युरोफ्लेक्समध्ये व्हाईट कॉलर भूमिकांमध्ये केवळ मोजकेच पाच व्यावसायिक कौशल्याच्या आधारावर नियुक्त करण्यात आले आहेत, ही पहिली भरती गेल्या वर्षीच झाली होती.

ब्लू कॉलर व्यावसायिक आणि सर्जनशील भूमिकांव्यतिरिक्त, पुढील नोकरीची भूमिका देखील आहे. उमेदवार कोणत्याही प्रवाहातील असू शकतात किंवा ते ड्रॉपआउट देखील असू शकतात. जर त्यांच्याकडे कौशल्ये असतील तर त्यांच्यासाठी संधी खुली असेल. 

कंपनीने नुकतीच एक भरती प्रक्रिया राबवली. ज्यात एमबीए-एचआर किंवा किमान पात्रता म्हणून कोणतेही लोक कार्य पात्रता नाही. संस्थेतील सुमारे ६० टक्के नियुक्ती कर्मचारी संदर्भाद्वारे होते आणि उर्वरित ४० टक्के सल्लागार आणि लिंकेडइन, नोकरी.कॉम आणि लाइक्स सारख्या समाज माध्यमांद्वारे होते.

१८ मार्च पासून संस्थेने एक नवी पद्धत लागू केली आहे. जी बेंगळुरूमधील कॉर्पोरेट कार्यालयातील सर्व कायम कर्मचाऱ्यांना ३ किंवा ४ तास काम केल्यानंतर झोपू देते. "आम्हाला मानवी शरीरविज्ञान आणि स्क्रीनसमोर चार किंवा पाच तास कठोर परिश्रम केल्यानंतर आणि एका विशिष्ट स्थितीत खुर्चीवर बसल्यानंतर झोपण्याची गरज समजते," असे मोईत्रा म्हणतात.

बेंगळुरूमधील कार्यालयात सध्या कर्मचाऱ्यांना झोपण्यासाठी चार 'स्लीप पॉड्स' आहेत आणि येत्या काही दिवसांत आणखी खोल्या तयार होत आहेत.

कंपनीतील आणखी एक मनोरंजक सराव म्हणजे शुक्रवारी, प्रत्येकजण काम करताना त्यांचे झोपतानाचे कपडे (नाईट सूट आणि पायजामा) घालतो. आरामाच्या महत्त्वावर जोर देण्यासाठी आणि कामाच्या ठिकाणी आरामशीरपणे काम करण्यास तेच सक्षम होण्यासाठी हा एक सराव आहे.

- गुरूदत्त दिनकर वाकदेकर.

मुंबई, महाराष्ट्र