कविता – शोध

कविता – शोध

समुद्राच्या खोलात

फक्त पाणी नसतं—

तिथे दडलेली असते

अथांग शांतता,

स्वतःशीच बोलणारी

आणि स्वतःलाच ऐकणारी.

त्या खोलात उतरायला

धाडस लागतं;

कारण पृष्ठभागावर

तरंगत राहण्यात

आत्मभान जागं होत नाही.

आभाळाच्या रथात बसून

कधी उडावंसं वाटतं—

तेव्हा उमजतं,

पंख नसतानाही

स्वप्नं उडू शकतात,

जेव्हा भीतीचे दोर

हळूहळू सैल होतात.

पक्ष्यासारखं एकटं उडणं

म्हणजे एकाकीपणा नव्हे;

तो असतो

स्वतःच्या अंतरंगाशी

निर्भय संवाद—

अस्तित्वाच्या अर्थाचा

शांत शोध.

पावसाच्या थेंबांत

ताल असतो—

तो ऐकण्यासाठी

कानांपेक्षा

मन उघडं असावं लागतं.

उन्हाच्या झळांतही

शीतलतेचा अर्थ सापडतो,

जर आपण

तक्रारीऐवजी

समजून घेणं

शिकलो तर.

रात्रीच्या आकाशात

चमकणारे तारे

कथा सांगतात—

यशाच्या नव्हे,

तर संयमाच्या,

अखंड प्रयत्नांच्या

आणि न थकता

चालत राहण्याच्या.

नदी जिथे वाहते,

तो मार्ग सोपा नसतो;

पण वाहण्याच्या हट्टातच

जीवनाचं

खरं शहाणपण

लपलेलं असतं.

बर्फात फुललेलं फूल

सांगून जातं—

परिस्थिती प्रतिकूल असली,

तरी उमलणं

अशक्य नसतं.

इंद्रधनुष्याच्या रथावर

एकट्यानं झुलणं

म्हणजे स्वार्थ नव्हे;

तो असतो

स्वतःच्या अस्तित्वाचा

अखंड शोध.

ही वाटचाल

जग जिंकण्यासाठी नाही;

ती आहे

स्वतःला जाणून घेण्यासाठी.

आणि म्हणूनच—

समुद्राची खोली जाणून घ्यायची असेल,

आभाळाच्या रथात बसायचं असेल,

संपूर्ण जग फिरायचं असेल—

तर आधी

स्वतःच्या मनाचा

नकाशा समजून घ्यायला हवा.

कारण

स्वतःला समजलेला माणूसच

खऱ्या अर्थाने

जग समजून घेतो.

©गुरुदत्त दिनकर वाकदेकर, मुंबई 

दिनांक २८/१२/२०२५ वेळ ०४:१४