युनिफाइड पेन्शन योजना (UPS) आणि राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) या भारतातील दोन सेवानिवृत्ती बचत योजना आहेत. येथे वर्णन, भिन्नता आणि तुलना आहे:
युनिफाइड पेन्शन स्कीम (UPS):
1. विद्यमान पेन्शन योजना एकत्रित आणि सुलभ करण्यासाठी प्रस्तावित योजना.
2. एकल, सार्वत्रिक पेन्शन प्लॅटफॉर्म प्रदान करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
3. प्रमुख वैशिष्ट्ये:
- पोर्टेबल आणि नोकऱ्यांमध्ये हस्तांतरणीय.
- किमान पेन्शनची हमी.
- महागाई-अनुक्रमित लाभ.
- गुंतवणुकीच्या निवडींमध्ये लवचिकता.
- कर लाभ.
राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS):
1. स्वैच्छिक, परिभाषित-योगदान सेवानिवृत्ती बचत योजना.
2. सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी 2004 मध्ये सुरू; 2009 मध्ये सर्व नागरिकांना विस्तारित केले.
3. प्रमुख वैशिष्ट्ये:
- नोकऱ्यांमध्ये पोर्टेबल.
- पेन्शन फंड व्यवस्थापक आणि गुंतवणूक पर्यायांची निवड.
- कर लाभ.
- पैसे काढणे आणि वार्षिकी पर्याय.
भेद आणि तुलना:
1. एकत्रीकरण: UPS चे उद्दिष्ट विद्यमान पेन्शन योजना एकत्र करणे आहे, तर NPS ही एक स्वतंत्र योजना आहे.
2. गॅरंटी: UPS हमी दिलेले किमान पेन्शन देते, तर NPS मार्केट-लिंक्ड रिटर्न प्रदान करते.
3. गुंतवणूक पर्याय: UPS अधिक प्रतिबंधात्मक गुंतवणूक पर्याय देऊ शकते, तर NPS लवचिकता प्रदान करते.
4. पोर्टेबिलिटी: दोन्ही योजना पोर्टेबल आहेत, परंतु UPS सर्व नोकऱ्यांमध्ये हस्तांतरणीयतेवर जोर देते.
5. कर लाभ: दोन्ही कर लाभ देतात, परंतु UPS अतिरिक्त प्रोत्साहन देऊ शकतात.
6. पात्रता: NPS सर्व नागरिकांसाठी खुली आहे, तर UPS मध्ये विशिष्ट पात्रता निकष असू शकतात.
7. वार्षिकी पर्याय: NPS विविध वार्षिकी पर्याय ऑफर करते, तर UPS तपशील अद्याप जाहीर करणे बाकी आहे.
8. नियमन: UPS चे नियमन एका प्राधिकरणाद्वारे केले जाईल, तर NPS पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरण (PFRDA) द्वारे नियंत्रित केले जाईल.
सारांश:
- UPS चे उद्दिष्ट हमी लाभांसह सार्वत्रिक, सरलीकृत पेन्शन प्लॅटफॉर्म प्रदान करणे आहे.
- NPS एक लवचिक, मार्केट-लिंक्ड सेवानिवृत्ती बचत पर्याय देते.
- UPS एकत्रीकरण आणि पोर्टेबिलिटीवर लक्ष केंद्रित करते, तर NPS गुंतवणूक पर्याय आणि ॲन्युइटी पर्यायांवर भर देते.
टीप: युनिफाइड पेन्शन योजना अद्याप प्रस्तावाच्या टप्प्यात आहे आणि तपशील बदलू शकतात.
©गुरुदत्त दिनकर वाकदेकर, मुंबई
दिनांक : २५/०८/२०२४ वेळ : २३४०
Post a Comment