लेख - महाराष्ट्राची नवी दिशा : विकास आणि समृद्धीचा नवा मार्ग

महाराष्ट्राची नवी दिशा : विकास आणि समृद्धीचा नवा मार्ग


विधानसभा निवडणुकीनंतर भाजपच्या नेतृत्वाखालील महाआघाडीला बहुमत मिळाले असले तरी मुख्यमंत्री निवडण्यासाठी तब्बल १३ दिवस लागले. अखेर महाराष्ट्रावर नियंत्रण ठेवण्यात भाजपला यश आले, मुख्यमंत्रीपद भाजपच्या खात्यात आले आणि माजी मुख्यमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस हे महाराष्ट्राचे नवे मुख्यमंत्री झाले. महायुतीने त्यांची विधिमंडळ पक्षनेतेपदी निवड केली आहे. मित्रपक्ष आणि हंगामी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या राजकीय कुरबुरी महायुतीमध्ये अडसर ठरल्या होत्या. २०१९ ते २०२४ च्या विधानसभा निवडणुकीपर्यंत महाराष्ट्राच्या राजकारणात बरेच पाणी वाहून गेले आहे. गेल्या निवडणुकीतही भाजप आणि शिवसेनेला बहुमत मिळाले होते, मात्र उद्धव ठाकरेंच्या मुख्यमंत्रिपदाच्या आग्रहामुळे त्यावेळी भाजपला सरकार स्थापन करता आले नाही, तर उद्धव ठाकरे यांनी शरद पवारांसोबत महाविकास आघाडीचे सरकार स्थापन केले. राष्ट्रवादी आणि काँग्रेसच्या पाठिंब्यामुळे ते स्वतः मुख्यमंत्री झाले. हे सरकार सुमारे अडीच वर्षे टिकले, त्यानंतर एकनाथ शिंदे यांनी शिवसेनेत बंड केले, शिवसेनेत फूट पडली, त्यामुळे उद्धव ठाकरे यांचे सरकार अल्पमतात आले आणि त्यांना पायउतार व्हावे लागले, महाविकास आघाडीचे सरकार गेले, शिंदेंच्या शिवसेनेने भाजपसोबत युती केली. भाजपच्या पाठिंब्याने शिंदे महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री झाले. भाजप आणि शिंदे यांच्या शिवसेनेच्या युतीत सिंचन घोटाळ्याचे आरोप असलेले राष्ट्रवादीचे नेते अजित पवार यांनी राष्ट्रवादीमध्ये बंड करून आपल्या समर्थक आमदारांसह शिंदे सरकारला साथ दिली.

यंदाच्या निवडणुकीत भाजप, शिंदे यांची शिवसेना आणि अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसची महाआघाडी, तर उद्धव ठाकरे यांची शिवसेना, शरद पवार यांची राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि काँग्रेसची महाविकास आघाडी (एमव्हीए) निवडणुकीच्या रिंगणात उतरली होती. लोकसभा निवडणुकीत एमव्हीएने चांगली कामगिरी केल्याने या निवडणुकीत एमव्हीएचा वरचष्मा असल्याचे मानले जात होते, मात्र विधानसभा निवडणुकीत महायुतीने नेत्रदीपक विजयाची नोंद केली. २८८ जागांच्या विधानसभेत महायुतीने २३० जागा जिंकल्या आहेत, तर भाजपने १३२ जागा जिंकल्या आहेत. शिंदे यांची शिवसेना आणि अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादीलाही महायुतीत मोठा फायदा झाला. काही वर्षांपूर्वी महाराष्ट्रातील निवडणुकीची लढाई भाजप आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस यांच्यातच रंगणार असे वाटत होते, मात्र आता राजकीयदृष्ट्या पक्ष अधिकच दुभंगले आहेत.

आता नव्या सरकारचे प्रमुख म्हणून देवेंद्र फडणवीस यांच्यासमोर महायुतीची आश्वासने पूर्ण करण्याचे मोठे आव्हान असणार आहे. एकनाथ शिंदे, अजित पवार यांच्यासारखे चाणाक्ष नेतेही त्यांच्यासोबत आहेत. शिंदे यांच्या महत्त्वाकांक्षेमुळेच भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुतीला सरकार स्थापन करण्यासाठी इतका वेळ लागला. यावेळी भाजप बलाढ्य असला तरी शिंदे आणि अजित पवार यांच्यावर राजकीय दबाव अधिक असेल. मुंबई ही आर्थिक राजधानीही आहे आणि महाराष्ट्रात पाण्याचे संकट ही मोठी समस्या आहे, मराठा आरक्षणाचा प्रश्न आहे, सिंचन घोटाळ्यासारखे प्रश्नही आहेत, अशा परिस्थितीत भाजपच्या नेतृत्वाखालील नव्या महायुती सरकारला महाराष्ट्र हातात घेणे सोपे जाणार नाही. विकासाच्या पुढील टप्प्यावर भाजपही राज्याची ताकद बनून आपला जनाधार वाढवण्याच्या प्रयत्नात आहे, त्यात मित्रपक्षांशी समन्वय साधून चालणे म्हणजे काट्याच्या टोकावर चालण्यासारखे होईल. हरियाणापाठोपाठ महाराष्ट्रातील विजयाने भाजपचा लोकसभेतील गमावलेला आत्मविश्वास परतला आहे. त्याचवेळी काँग्रेससाठी राष्ट्रीय चिंतनाची वेळ आली आहे.

महाराष्ट्राच्या निवडणुकीच्या निकालानंतर, राज्याच्या भविष्याच्या दिशेने विचार करणे महत्वाचे आहे. महाराष्ट्राच्या विकासाच्या वाटा दाखविण्यासाठी राजकीय नेतृत्वाने काही महत्वाची पावले उचलली पाहिजेत. शेतकऱ्यांच्या आत्महत्या रोखण्यासाठी आणि कृषिक्षेत्राचे नवसर्जन करण्यासाठी ठोस पावले उचलली पाहिजेत. यासाठी पाण्याचे नियोजन, कर्जमाफी, आणि शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन आणि प्रोत्साहन देणे आवश्यक आहे. आरोग्य व्यवस्थेचा विकास करणे आवश्यक आहे. यासाठी ग्रामीण आरोग्य केंद्रे, सरकारी रुग्णालये आणि डायलिसिस, सीटी स्कॅन, एमआरआय या सेवा सरकारी रुग्णालयांमध्ये उपलब्ध करून देणे आवश्यक आहे.

महाराष्ट्र अजूनही गुंतवणूक योग्य आहे. गुंतवणुकीच्या स्पर्धेमध्ये आहे, असे चित्र नव्याने निर्माण करण्याची जबाबदारी फडणवीस सरकारची आहे. कर्नाटक, आंध्र किंवा तामिळनाडू आदी राज्याच्या तुलनेत महाराष्ट्र मागे पडला असल्याचे चित्र निर्माण करण्यात आले आहे, हे किती खरे किंवा खोटे या वादात न पडता ते बदलण्यासाठी प्रयत्न करायला हवेत. कारण सध्या 'आभास हेच वास्तव' असे समजण्याचा काळ आहे. हे चित्र बदलणे हे खरंतर डोंगराएवढे आव्हान फडणवीस सरकारला पेलावे लागणार आहे. देशात महाराष्ट्राचे चित्र नव्याने उभे करावे लागणार आहे.

भ्रष्टाचाराविरुद्ध लढा देणे आवश्यक आहे. यासाठी पारदर्शकता, जबाबदारी आणि न्याय या गोष्टींचा पाठपुरावा करणे आवश्यक आहे. महाराष्ट्राच्या सर्वांगीण विकासाच्या दिशेने विचार करणे आवश्यक आहे. यासाठी जात, पात, धर्म, प्रदेश, भाषावाद आदी सर्व प्रकारची विषमता आणि इतिहासातील अर्थहीन लढाया यांच्या पलीकडे जाऊन महाराष्ट्राच्या सर्वांगीण ऐहिक उत्कर्षाच्या पण त्याचवेळी निसर्गस्नेही चिरंजीव विकासाच्या वाटा दाखविणाऱ्या राजकीय नेतृत्वाच्या प्रतीक्षेत महाराष्ट्र आज उभा आहे. महाराष्ट्राच्या नव्या दिशेचा मार्ग आता स्पष्ट आहे. विकास आणि समृद्धीचा नवा मार्ग महाराष्ट्राच्या भविष्याची किल्ली आहे. यासाठी एकत्र येऊन, एकमेकांच्या मदतीने आणि एकमेकांच्या विश्वासाने काम करणे आवश्यक आहे.

©गुरुदत्त दिनकर वाकदेकर, मुंबई
दिनांक : ०५/१२/२०२४ वेळ : २३:०८

Post a Comment

Previous Post Next Post