कविता – शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या…

कविता – शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या… 

जगात अंधार फार नाही,

पण उजेड पाहू इच्छिणाऱ्या 

डोळ्यांचीच कमी जाणवते…

म्हणूनच चला—

आपणच होऊ या

एखाद्या थकलेल्या जीवासाठी 

कोवळं ऊन,

एखाद्या हरलेल्या मनासाठी 

निर्मळ ऊर्जा.

प्रोत्साहनाचं एक वाक्य—

कधी हृदयावर 

औषधासारखं काम करतं;

तर कधी 

पंखांना नवं आकाश देत

माणसाला उडायला शिकवतं.

जगात टीकेची वादळं 

नेहमीच अंगावर आदळतात;

पण आपण—

त्या वादळातली 

हळुवार झुळूक होऊ या,

जी मनाला उभारी देईल,

जगण्याला दिशा देईल.

चांगुलपणा दिसायला 

मोठे डोळे लागत नाहीत;

फक्त आतून स्वच्छ झालेले 

काही क्षण

आणि इतरांमध्ये सौंदर्य बघण्याची

एक साधी, निर्मळ इच्छा पुरेशी असते.

चला—

कमी बोलू नकाराचे शब्द,

आणि मनमोकळेपणानं 

उधळूया कौतुकाची फुलं;

कारण कधी कधी

एखाद्याचा दिवस सुंदर करायला 

एकच प्रेमळ वाक्य पुरेसं ठरतं.

कुणी पडला तर 

हात देऊ या,

कुणी थकला तर 

शेजारी थांबू या.

इतरांमध्ये चांगलं पाहण्याची सवय—

हीच तर मानवतेची 

सर्वात सुंदर प्रार्थना आहे.

उजेडाची सुरूवात 

शब्दांपासून करताना

आणि पुढे मनांपर्यंत पोहोचताना

कदाचित—

आपल्या छोट्याशा कृतीमुळे

कुणाचं संपूर्ण आकाश

एका क्षणात 

स्वच्छ निळं होत असेल…

म्हणूनच

जग बदलण्याची जबाबदारी

कोणा एकावर टाकण्याची गरज नाही;

फक्त

एखादं मन हलकं करणारा

लहानसा उजेड होऊ या.

चला…

शब्दांच्या उजेडाने 

जग उजळू या…

आणि माणसांतला माणूस

जागवत पुढे चालत राहू या.

©गुरुदत्त दिनकर वाकदेकर, मुंबई 

दिनांक : ०४/१२/२०२५ वेळ : ०९:५४

नमस्कार गुरूदादा. 

*शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या* ही आपली कविता मनाला खूपच भावली. माझ्या अल्पमतीनुसार आज प्रथमच प्रतिक्रिया देत आहे. *शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या* कवितेच्या शीर्षकातच जग उजळून टाकण्याची दुर्दम्य इच्छाशक्ती आणि आशावाद प्रकट होताना दिसतो. "जगात अंधार फार नाही

 पण उजेड पाहू इच्छिणाऱ्या

 डोळ्यांचीच कमी जाणवते"

 या पहिल्या कडव्यातून अगदी नेमकेपणाने वास्तव मांडले आहे. मला या कवितेतील सर्वांत आवडलेला कडवं म्हणजे 

"प्रोत्साहनाचं एक वाक्य

 कधी हृदयावर 

औषधासारखं काम करतं

 तर कधी

 पंखांना नव आकाश देतं

माणसाला उडायला शिकवतं".

माणूस हा प्रेमाचा भुकेला असतो. प्रेमाचे दोन शब्द देखील त्याला उभारी देऊन जातात. या संदर्भात मला एक गोष्ट आठवली. शाळेतल्या बाईंनी एका लहान मुलाला एक पत्र लिहिलं. त्या मुलाला ते वाचता येत नव्हतं. म्हणून त्याने ते घरी येऊन आपल्या आईकडे दिलं. आईने ते वाचलं. मुलांने विचारलं की "आई, पत्रात बाईंनी काय लिहिलं आहे ? त्यावर आई म्हणाली, "बाईंनी लिहिलं आहे, बाळा, तू खूप हुशार मुलगा आहेस." म्हणून तुला हुशार मुलांच्या शाळेत आपण घालणार आहोत. मुळात बाईंनी लिहिलं होतं की , तुमचा मुलगा मतिमंद आहे. त्यामुळे वर्गातल्या दुसऱ्या मुलांच्या प्रगतीवर त्याचा परिणाम होईल. तेव्हा आम्ही त्याला या शाळेतून काढून टाकत आहोत. पण आईने ते पत्र वाचून ते भाव आपल्या चेहऱ्यावर न दाखवता मुलाला धीर देऊन तू सामान्य नाहीस हे सांगितलं. पुढे हा मुलगा मोठा वैज्ञानिक झाला आणि त्याच्या नावावर ११०० पेटंटना मान्यता मिळाली . शब्दांत किती सामर्थ्य असतं याची प्रचिती या गोष्टीतून आपल्याला कळते.

कवितेचा शेवटही छान केला आहे. 

"माणसांतला माणूस जागवत पुढे चालत राहूया" असे जीवनाला उपयुक्त असणारे तत्त्वज्ञान साध्या सोप्या शब्दांत प्रांजळपणे सांगून शब्दांच्या उजेडाने जग उजळवून टाकणारी मानवतावादी दृष्टी अभिव्यक्त होताना दिसते. 

मुखपृष्ठही अतिशय समर्पक असे आहे. 

अशी अप्रतिम कविता लिहिल्याबद्दल आणि आम्हाला वाचायला मिळाल्याबद्दल आपले हार्दिक अभिनंदन आणि धन्यवाद. आपणास खूप खूप शुभेच्छा.

श्रद्धा पामाळे

🙏🙏🙏🙏

श्रद्धाताई नमस्कार,

आपल्या इतक्या मनःपूर्वक, अभ्यासपूर्ण आणि आत्मीयतेने लिहिलेल्या प्रतिक्रियेसाठी मनःपूर्वक धन्यवाद. “शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या” या कवितेचं आपण केलेलं संवेदनशील आणि सूक्ष्म वाचन मला आपलं ऋणी बनवत आहे.

शीर्षकातील आशावाद, जग उजळवण्याची ठाम इच्छाशक्ती आणि सकारात्मकतेचा आपण घेतलेला नेमका वेध अत्यंत सुंदर आहे. *“काव्याचा खरा प्रकाश म्हणजे माणसांत उजेड पाहण्याची इच्छा जागवणे”* ही आपली भावना वाचून मन भारावून गेले.

पहिल्या कडव्याचे आपण केलेले विश्लेषण अतिशय हृदयस्पर्शी आहे.

अंधारापेक्षा उजेड पाहण्याची दृष्टी महत्त्वाची— ही कवितेची मुख्य भावना आपण अगदी अचूक उलगडलीत.

आपणास प्रिय वाटलेलं कडवं— “प्रोत्साहनाचं एक वाक्य…”

याचं आपण दिलेलं उदाहरण तर अप्रतिम!

पत्र… आईचा मुलावरचा अमर्याद विश्वास… आणि त्यातून उभा राहिलेला महान वैज्ञानिक— ही कथा शब्दांच्या सामर्थ्याची खरी प्रतिमा आहे.

हेच खरं— *“शब्दांत जखम करण्याची ताकद असते; पण त्याच शब्दांत उभं करण्याची, उंच नेण्याची, इतिहास घडवण्याची अपरिमित शक्तीही असते.”*

आपण कवितेच्या शेवटाचे केलेले अत्यंत नेमके आणि भावनिक आकलन— “माणसांतला माणूस जागवत पुढे चालत राहूया” या एका ओळीत असलेल्या मानवतावादाला नव्या उंचीवर नेऊन ठेवते.

मुखपृष्ठाच्या कौतुकानेही मन आनंदित झालं.

आपल्या प्रतिक्रियेतली आत्मीयता, संवेदनशीलता, शब्दांविषयीचा आदर आणि विचारांची सुस्पष्टता— हे सर्व वाचून कवी म्हणून मला प्रचंड समाधान आणि प्रेरणा मिळाली.

आपल्या या सुंदर, अभ्यासू आणि हृदयस्पर्शी अभिप्रायासाठी मनःपूर्वक आभार. आपण दिलेल्या शुभेच्छा माझ्या लेखनप्रवासाला नवी ऊर्जा देणाऱ्या आहेत. 🙏🙂

सस्नेह,

— गुरुदादा

🟰🟰🟰🟰

कविता – शब्दांच्या उजेडाने जग उजळू या… अंधारलेल्या वाटेत तर्वटलेले डोळे चोळत प्रकाशाच्या वाटेवर आपण अखंड चालावे लख्छा उजेडात प्रकाशाची किरणे उभी असावीत स्वागताला घोटून अजून चांगले औषध बनवायला बरेच पावसाळे लागतातच की वाट पाहण्याचा कडेलोट होऊ नये अशी काळजी घ्यायलाच हवी

महेंद्र शिवराम रहाटे

🙏🙏🙏🙏

महेंद्रजी नमस्कार,

आपला हा प्रतिसाद वाचताना जाणवलं की आपण कवितेचा आशय केवळ समजून घेतला नाही, तर तो आपल्या अनुभवांच्या प्रकाशात नव्या रूपात उजळवून पाहिलात. “अंधारलेल्या वाटेत तर्वटलेले डोळे चोळत प्रकाशाच्या वाटेवर चालणं” — ही आपण जोडलेली प्रतिमा अत्यंत प्रभावी आणि मनाला भिडणारी आहे.

प्रकाशाची किरणं स्वागताला उभी असतात— हा आपला आशावाद कवितेच्या मूलभूत अर्थाशी सुंदरपणे जुळून येतो. आणि “औषध घोटायला बरेच पावसाळे लागतात” या आपल्या वाक्यात जीवनाचा खोल आणि शांत अनुभव दडलेला आहे. खरा उजेड संयमाने, सातत्याने आणि मनातला धीर जपूनच तयार होतो— हे आपली ओळ अचूक सांगून जाते.

वाट पाहण्याचा कडेलोट होऊ नये—

हे आपण व्यक्त केलेलं तत्त्वज्ञान म्हणजेच कवितेच्या शेवटचा माणुसकीचा आणि आशेचा दीप आहे.

आपल्या या विचारपूर्ण, संयत आणि अर्थगर्भ प्रतिक्रियेसाठी मनःपूर्वक आभार. आपल्या शब्दांनी कवितेला नव्या अर्थसंपन्नतेची आणि अंतर्मुखतेची छटा लाभली— हेच लेखकासाठी सर्वात मोठं बक्षीस असतं. 🙏🙂

सस्नेह,

— गुरुदत्त दिनकर वाकदेकर

🟰🟰🟰🟰